మహారాష్ట్ర లోని జలగావ్ జిల్లా గోద్రిలో జనవరి 25 నుంచి 30వరకు బంజారా, లబానా నైకాడ సంఘాలు బంజారా కుంభ‌మేళ ఘ‌నంగా జ‌రుగుతోంది. శబ్రీ కుంభం, నర్మదా కుంభం గుజరాత్‌లో 2006, మధ్యప్రదేశ్‌లో 2020లో జరిగాయి. కుంభ్ అనేది సాధువుల సమావేశాన్ని సూచిస్తుంది. దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న సాధువులు ప్రార్థనలు, ఆశీర్వాదాల కోసం సమావేశమవుతారు. అలాగే వివిధ సామాజిక, జాతీయ సమస్యలను చర్చిస్తారు. వివిధ ఆలోచనల మథనం ద్వారా దేశాభివృద్ధి దిశ వేగ‌వంత‌మ‌వుతుంది. ప్రతి నాలుగు సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఈ సింహస్థ కుంభం జరుగుతాయి. ప్రాంతాలు మారుతాయి కానీ లక్ష్యం మాత్రం అలాగే ఉంటుంది.
బంజారా కుంభ్ ఎందుకు నిర్వహిస్తున్నారు?
కొన్ని అన్య‌మ‌తాల వారు వ్య‌వ‌హ‌రిస్తున్న తీరు వల్ల హిందూ ధర్మాన్ని ఆచ‌రించేవారు ప్రమాదకరమైన రీతిలో న‌ష్ట‌పోతున్నారు. వారి చ‌ర్య‌లు పర్యావరణంతో సహా ప్రపంచవ్యాప్తంగా అశాంతిని కలిగిస్తుంది. ముఖ్యంగా క్రైస్తవ మిషనరీలు, ప్రతి క్రైస్తవేతరుడిని క్రిస్టియన్‌గా మార్చడం గురించి ఆలోచించే ప్రక్రియ ఆ సమాజంలో చీలికలు, విధ్వంసం సృష్టిస్తున్నాయి. అసలు వారి లక్ష్యం ఏమిటి? క్రైస్తవ మతంలోకి లేదా మరేదైనా మతంలోకి బలవంతంగా మారడం లేదా మోసపూరితంగా మార్చడం వల్ల ఆ ప్ర‌జ‌ల్లో ఆనందం, మనశ్శాంతి, మెరుగైన సామాజిక, ఆర్థిక పరిస్థితిని తీసుకురావడానికి సహాయపడిందా?
నేను అన్ని మతాలను, వర్గాలను గౌరవిస్తాను. అయితే వాస్తవాలను విస్మరించడం అజ్ఞానం, ప్రమాదకరం. క్రైస్తవ మతం ఉన్నతమైనదైతే, మెజారిటీ క్రైస్తవ జనాభా ఉన్న దేశాలు మానసిక, శారీరక, మాదకద్రవ్యాల దుర్వినియోగం, సామాజిక సమస్యలను ఎందుకు కలిగి ఉన్నాయి? క్యాథలిక్‌లు, ప్రొటెస్టంట్‌ల మధ్య ఇంత విభేదాలు ఎందుకు ఉన్నాయి? క్రైస్తవులలో కుల వివక్ష ఎందుకు? అనేక క్రైస్తవులు మెజారిటీగా ఉన్న దేశాలు, సామాజికంగా ఎందుకు పతనమవుతున్నాయి?
సనాతన సంస్కృతి, దాని సూత్రాలను అనుసరించడం ప్రారంభించిన చాలా మంది క్రైస్తవుల స్ఫూర్తిని మేము స్వాగతిస్తున్నాము. అయితే, సనాతన ధర్మాన్ని ద్వేషించే వారు సనాతన అనుచరులను మతమార్పిడి చేస్తున్నారు. మతం మారినవారిలో తీవ్ర ద్వేషాన్ని పెంచుతున్నారు. ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ వ్యవస్థాపకుడు శ్రీ శ్రీ రవిశంకర్, ఇషా వ్యవస్థాపకుడు జగ్గీ వాసుదేవ్, మాతా అమృతానందమయి, స్వామినారాయణ్, ఇస్కాన్, అనేక ఇతర ఆధ్యాత్మిక గురువులు, సంస్థలకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా పెద్ద సంఖ్యలో అనుచరులు ఉన్నారు, కానీ వారు వారిని ఎప్పుడూ మతపరంగా ప్ర‌జ‌ల‌ను మార్చరు. బదులుగా, వారు తమ అనుచరులందరినీ తమ మతాన్ని మార్చుకోకుండా సనాతన సూత్రాలను అనుసరించాలని ఆశీర్వదిస్తారు. వ్యక్తి, సమాజం, ప్రపంచం, పర్యావరణం కోసం సనాతన ధర్మం విలువను గుర్తించే వారు సనాతన ధర్మం సామాజిక, ఆధ్యాత్మిక నిర్మాణాన్ని నాశనం చేస్తున్న క్రైస్తవ మిషనరీ ప్రచారకులను వ్య‌తిరేకించే మెజారిటీ క్రైస్తవులతో సహా మాట్లాడాలి. శతాబ్దాల నాటి విభేదాలను తొలగించేందుకు అనేక ఇతర సంస్థలతో పాటు ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కృషి చేస్తోంది. “మనమంతా ఒక్కటే” అని భావ‌న కలిగిస్తుంది.
సేవ లేదా సామాజిక సేవ అంటే ఏమిటి?
ఎటువంటి స్వీయ ప్రయోజనం లేకుండా అందించబడిన సమాజం, పర్యావరణం మేలు కోసం ఎన్నో సేవా కార్య‌క్ర‌మాలు జ‌రుగుతున్నాయి. క్రైస్తవ మిషనరీలు, వారి సంస్థలు అందించే సేవలు వారిని మతం మార్చడానికి ఉద్దేశించినవి కాదా? ఇలాంటి సామాజిక సేవల వల్ల ఏం లాభం? నేను ఇంతకుముందు చెప్పినట్లుగా, అనేక భారతీయ ఆధ్యాత్మిక, మతపరమైన, సామాజిక సంస్థలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా సామాజిక సేవలను అందిస్తాయి. వాటిలో ముఖ్యమైనది మనశ్శాంతి, ఆనందాన్ని అభివృద్ధి చేయడం. ఇది ప్రతి ఒక్కరి జీవితంలో అత్యంత క్లిష్టమైన అంశం. అయితే ఈ సామాజిక సేవలన్నీ మంచి ఉద్దేశ్యంతో, స్వార్థపూరిత ఉద్దేశ్యం లేకుండా అందించబడతాయి. సేవలో ఈ అసమానతను ప్రభుత్వాలు, వివిధ సంస్థలు, వ్యక్తులు మరింత అవగాహన‌తో పరిష్కరించాలి.
ప్రతి ఒక్కరినీ ఏకం చేయడానికి, అందరి మంచి కోసం బంజారా కుంభ కృషి చేస్తుంది. బంజారా సమాజంలో గత 15 నుంచి 20 ఏళ్లలో రెండు ప్రధాన సవాళ్లు ఎదురయ్యాయి. మొదటిది క్రైస్తవ మత వ్యాప్తి, రెండవది అన్యమతాన్ని ఉద్దేశపూర్వకంగా ప్రచారం చేయడం. దీంతో పూజారులు, సాధువులు, బంజారా సంఘం సభ్యులు చొరవ తీసుకుని కుంభం నిర్వహించాలని నిర్ణయించారు. ప్రతి కొన్ని సంవత్సరాలకు, ప్రతి కుల తెగలో వారికి వేర్వేరు మతాలు ఉన్నాయని కనుగొన్నారు. నేటి పరిస్థితిలో, ఎన్నికల్లో గెలవడానికి ఓటు బ్యాంకును నిర్మించుకోవడానికి కొన్ని రాజకీయ పార్టీలు చేస్తున్న రాజకీయ ఎత్తుగ‌డ అయితే, పరిణామాలు తీవ్రంగా ఉండవచ్చు. సనాతన సమాజాన్ని విభజించడం ద్వారా అధికారాన్ని పొందాలనే విధ్వంసక ఉద్దేశాన్ని అందరూ గుర్తించాలి. అటువంటి కుంభ కార్యక్రమాలను ఉత్సాహంగా స్వంత భావనతో సమర్ధించాలి.
మత మార్పిడి
ఉత్తరప్రదేశ్, గుజరాత్‌లలో అనేక ముస్లిం బంజారా సంఘాలు ఉన్నాయి. బంజారా కులం నుండి మాత్రమే మారారు. ముకార్లు, ముజాలంలు కూడా బంజారాల నుండి వచ్చినవారే. ఔరంగజేబు దండయాత్ర తరువాత, కొంతమంది బంజారాలు మాత్రమే బలవంతంగా ఇస్లాంలోకి మారడానికి అంగీకరించారు (1618-1707). ఈ బంజారా సామాజిక వర్గాలను తుక్కనయ్య, ముకేరి అని పిలుస్తారు. వాయువ్య భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాలతో పాటు హైదరాబాద్‌లో కూడా ఇవి కనిపించాయి.
మహారాష్ట్ర, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ, కర్ణాటక మ‌రికొన్ని ఇతర ప్రాంతాలలో బంజారాల క్రైస్తవీకరణ జరిగింది. ఆశ్చర్యకరంగా, కొంతమంది బంజారాలు క్రైస్తవ మతంలోకి మారిన తర్వాత కూడా వారు హిందూ సంప్రదాయాలను ఆచరిస్తూనే ఉన్నారు. వివాహానికి ముందు పసుపు స్నానం, వివాహ ఊరేగింపు హిందూ పండుగ వేడుక.
బంజారా సమాజం జీవన విధానం
బంజారా సమాజ సంస్కృతి హిందూ జీవన విధానాన్ని అనుసరిస్తుంది. బంజారా ప్రజలు “తండాస్” అని పిలువబడే ప్రత్యేక నివాసాలలో నివసించడానికి ఇష్టపడతారు. వారు మొదట ప్రధాన గ్రామానికి మూడు నుండి నాలుగు కిలోమీటర్ల దూరంలో నివసించేవారు. కానీ ఇప్పుడు విద్య, వైద్య సదుపాయాలు, ప్రభుత్వ ప్రణాళిక కారణంగా, వారు ఇతర గ్రామాస్తుల‌తో నివసిస్తున్నారు.
కుటుంబ దైవం, సాధువు సంప్రదాయం బంజారాల కుటుంబ దేవతలు మాతా మహాకాళి, మాతా జగదాంబ, మాతా మహాగౌరి అని కూడా పిలుస్తారు. మహాగౌరి గౌర్ వంశాన్ని సూచిస్తుంది. వెంకటేశ్వర తిరుపతి బాలాజీ, బంజరీ దేవిని కూడా పూజిస్తారు. ముఖ్యంగా గౌర్ బంజారా సమాజంలో సతీ భవానీని పూజిస్తారు. శంకరుని వాహనం నందిని నేటికీ ఎంతో ఉత్సాహంతో పూజిస్తారు. దీనిని ‘గర్ష’ అని కూడా అంటారు. ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని బంజారాలు ఈ కులానికి చెందిన దేవత, మాతృశక్తికి ప్రతీక అయిన ‘బంజారా’ దేవతను పూజిస్తారు. అదనంగా, వారు మహానుభావ శాఖతో కూడా సంబంధం కలిగి ఉన్నారు, దీని కారణంగా వారు శ్రీ కృష్ణుడిని కూడా ఆరాధిస్తారు. బంజారాలు దేవతలతో పాటు సాధువులను కూడా పూజిస్తారు. సద్గురు హథీరామ్ బాబా మహారాజ్, సంత్ సేవాలాల్ మహారాజ్, రాణా లఖిరాయ్ బంజారా (రాణా లఖీ షా), బంజరీ మాత, సంత్‌రూప్ సింగ్ మహారాజ్, సామ్కీ మాత, సెయింట్ సమతాదా, సంత్ లక్ష్మణ్ చైతన్య మహారాజ్, సంత్ ఈశ్వర్ సింగ్ మహారాజ్, సంత్ రామ్ రావ్ మహారాజ్ మొదలైనవారు పూజిస్తారు. సాధువుల ఆలోచనలు పవిత్రమైనవని బంజారా సమాజం నమ్ముతోంది.
మన సనాతన ధర్మాన్ని ప‌రిర‌క్షించ‌డానికి మన జనజాతి సోదరులు, సోదరీమణులు ఎన్నో క‌ష్టాలు బాధ‌లు అనుభ‌వించారు. ఇప్పుడు వారిని సాంఘికంగా, ఆర్థికంగా, ఆధ్యాత్మికంగా అభివృద్ధి చేయాలనే ఆశీస్సులు అందించాల‌ని మనస్ఫూర్తిగా కోరుకుందాం.
