యూనిఫాం సివిల్ కోడ్, ఉత్తరాఖండ్, 2024 – వివాహం, విడాకులకు వారసత్వం, లైవ్- ఇన్ సంబంధాలు సంబంధిత వ్యవహారాలు సంబంధించిన చట్టాలను పర్యవేక్షిస్తుంది,
ఉత్తరాఖండ్ లో ఇది భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 366(25), 342 ప్రకారం నిర్దేశించబడిన షెడ్యూల్డ్ తెగలు మినహా అందరికీ వర్తిస్తుంది. ఉత్తరాఖండ్, రాష్ట్ర సరిహద్దుల వెలుపల నివసిస్తున్న వారికి కూడా ఈ చట్టం వర్తిస్తుంది.
వివాహం & విడాకులు
ఈ చట్టం ప్రకారం, ఏకస్వామ్య వివాహాలు మాత్రమే అనుమతించబడతాయి. పురుషుడు &స్త్రీ వయో పరిమితి కనీసం 21 & 18 సంవత్సరాలు ఉండాలి.
ఈ చట్టం కింద రాష్ట్రంలో బహుభార్యత్వం, బాల్య వివాహాలు నిషేధించబడ్డాయి. అయితే ఈ బిల్లు ఆధారాలను గౌరవిస్తుంది. వారి మత విశ్వాసాలు, ఆధారాల ప్రకారం వ్యక్తులను వివాహం చేసుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది.
ఈ చట్టం ప్రకారం మార్చి 26, 2010 తరువాత, బిల్లు అమలైన ప్రారంభ తేదీ మధ్య కాలం లో జరిగిన వివాహాలు తప్పనిసరిగా నమోదు చేయాలని నిర్దేశించింది. ఇప్పటికే నమోదు చేసుకున్న వారు మళ్లీ చేయనవసరం లేదు.
విడాకులు లేదా రద్దు డిక్రీ సందర్భంలో, రెండు పక్షాలు లేదా ఒకరు తప్పనిసరిగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయించిన నిర్దిష్ట ఆకృతిలో పత్రం పూర్తి చేసి ఆ పై సంతకం చేయాలి. డిక్రీలో ఎవరి అధికార పరిధిలో వివాహం జరిగిందో లేదా ఇరు పక్షాలలో ఏ పక్షం అయినా నివసిస్తుందో ఆ అధికారికి బట్వాడా చేయాలి.
విడాకులు తీసుకున్న వ్యక్తి తిరిగి వివాహం చేసుకోవాలనుకుంటే, మూడో వ్యక్తి ప్రమేయం లేకుండా స్వేచ్చగా చేసుకొనవచ్చును.
ఈ చట్టం ప్రకారం వివాహం రద్దు దీనిలో నిర్దేశిచబడిన, వివరించబడింది నిబంధనల ప్రకారం మాత్రమే చేయడానికి ఒప్పు తుంది. వ్యక్తిగత చట్టం లేదా వాడుకలో ఉన్న ఆచార, సంప్రదాయాల కారణంగా వివాహాన్ని రద్దు చేయడం కుదరదు. ఇటువంటి వివాహ రద్దును చట్టం గుర్తించదు. చట్టంలో పేర్కొన్న విధంగా సరైన చర్యలు తప్పక అనుసరించాలి.
బహుభార్యత్వం, బాల్య వివాహాలు చట్ట ప్రకారం శూన్యమైనదిగా పరిగణింబడుతుంది. కానీ ఇటువంటి వివాహం నుండి ఏదైనా పిల్లలు కలిగినట్లైతే వారిని చట్టబద్ధంగా పరిగణించబడతారు.
వివాహం, విడాకుల రిజిస్టర్లను నిర్వహించడానికి ప్రభుత్వం రాష్ట్రానికి రిజిస్ట్రార్ జనరల్ను, వివిధ విభాగాలకు బాధ్యత వహించేందుకు సబ్ రిజిస్ట్రార్లను ప్రాంతాల వారీగా నియమిస్తుంది.
వివాహ వేడుక జరిగిన 60 రోజులలోపు ఒక జంట తమ వివాహాన్ని నమోదు చేసుకోకపోతే, వారు రూ. 10వేల జరిమానాను ఎదుర్కొంటారు. అయితే నామోదు చేసుకొనక పోవడం ఒక్కటే వివాహం చెల్లుబాటు కాకపోవడాని కారణం అవ్వదు. స్త్రీ, పురుషుడి వయస్సు 18 & 21 సంవత్సరాల లేకపోయినట్లైతే అది చట్ట ఉల్లంఘనగా పరిగణించి వాళ్ళకి ఆరు నెలల వరకు జైలు శిక్షతో పాటు రూ. 50వేల గరిష్ట జరిమానా విధింపబడుతుంది.
చట్టంలో పేర్కొన్న నిబంధనలను అతిక్రమించి విడాకులు తీసుకున్న యెడల అది శిక్షార్హమైన నేరంగా పరిగణించి 3 సంవత్సరాల వరకు జైలు శిక్ష విధిస్తారు.
విడాకుల తర్వాత పునర్వివాహం విషయంలో వివాహం చేసుకోవడానికి వ్యక్తులు స్వేచ్చగా ఉంటారు. ఫలానా మూడవ వ్యక్తిని వివాహం చేసుకోమని బలవంతం చేయకూడదు.
ఏదైనా బలవంతం కానీ, హలాలా వంటి వివాహాలు కానీ రుజువైతే 3 సంవత్సరాల గరిష్ట జైలు శిక్ష, రూ. 1లక్ష జరిమానా విధిస్తారు.
మనోవర్తికి సంబంధించి, మహర్, వరము, స్త్రీధాన్ లేదా ఏదైనా ఇతర ఆస్తి నుండి కాక కోర్టు నిర్ణయించిన గణనీయమైన మొత్తం తప్పనిసరిగా చెల్లించ వలసి వుంటుంది.
కస్టడీ విషయానికి వస్తే, కోర్టు మైనర్ పిల్లల ఉత్తమ ప్రయోజనాలను పరిగణన లోకి తీసుకుని నిర్ణయిస్తుంది. అయితే, 5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లల సంరక్షణ సాధారణంగా తల్లికే మంజూరు చేయబడుతుంది.
వారసత్వం
ఎవరైనా వీలునామా లేకుండా మరణించినప్పుడు, వారి ఆస్తి UCC చట్టంలో నిర్దేశించిన ప్రకారం పంచబడుతుంది. విల్లు వ్రాయబడనప్పు వారసత్వంపై ఆస్తిని పొంది బంధువుల జాబితాను ఈ చట్టం తెలియ చేస్తుంది.
ఈ చట్ట నియమాలు
మొదటి వరుసలో పిల్లలు, జీవిత భాగస్వామి, తల్లిదండ్రులు వంటి 1వ తరగతి వారసులు వస్తారు. వారు అక్కడ లేకుంటే, అప్పుడు క్లాస్ 2 వారసులు దీనిని పొందవచ్చు దీనికి తోబుట్టువులు, మేనల్లుళ్లు, మేనకోడళ్లువంటి వాళ్ళు అర్హతగల బంధువులు,
క్లాస్ 2 బంధువులు కూడా లేని పక్షంలో వంటి ప్రభుత్వానికి వెళుతుంది.
వీలునామా ఉన్నయెడల దాని ప్రకారం వారసుల మధ్య ఆస్తి పంపిణీ ఏకకాలంలో విజయవంతం జగుతుంది అదే వీలునమా
లేని పక్షంలో ఈ క్రింద నిర్దేశించిన నిబంధనల ప్రకారం వారసుల మధ్య ఆస్తి విభజించబడాలి-
నియమం 1- జీవించి ఉన్న ప్రతి జీవిత భాగస్వామి ఒక్కొక్క వాటాను తీసుకోవాలి.
రూల్ 2- మరణించిన వ్యక్తి యొక్క బతికి యున్న ప్రతి బిడ్డ ఒక్కో వాటా తీసుకోవాలి.
రూల్ 3- మరణించి వ్యక్తి యొక్క మృతుడైన ప్రతి బిడ్డ యొక్క శాఖలోని వారసులు ఒక వాటాను తీసుకోవాలి కలిసి.
రూల్ 4- ముందుగా మరణించిన పిల్లల శాఖకు సంబంధించిన వాటా ఈ క్రింది విధంగా విభజించబడుతుంది: జీవించి ఉన్న ప్రతి జీవిత భాగస్వామికి, జీవించి ఉన్న బిడ్డలకు మరియు మృతుడైన బిడ్డ యొక్క శాఖకు సమానంగా విభజించబడుతుంది.
రూల్ 5 -మరణించిన వ్యక్తి యొక్క మృతుడైన బిడ్డ యొక్క మరణించిన బిడ్డ కు వచ్చిన లేక దక్కిన ఆస్తిజీవించి ఉన్న భాగస్వామికి మరియు పిల్లల మధ్య సమానంగా విభజించబడాలి.
రూల్ 6- మరణించిన వ్యక్తి యొక్క తల్లిదండ్రులు కలిసి సమాన నిష్పత్తిలో ఒక వాటా తీసుకోవాలి, తల్లిదండ్రుల ఇరువురిలో ఒకరు మాత్రమే బతికి ఉన్నట్లయితే, అటువంటి తల్లి/ తండ్రి ఒక వాటాను మాత్రమే మాత్రమే తీసుకోవాలి.
కడుపులో ఉన్న పిల్లల హక్కు (భూణశిశువు హక్కు)
వీలునామా లేకుండా వ్యక్తి మరణించినప్పుడు, చట్టం అతని పిల్లలందరినీ సమానంగా చూస్తుంది. వారు వ్యక్తి మరణానికి ముందు లేదా తర్వాత జన్మించారా అనే దానితో సంబంధం లేకుండా. పిల్లవాడు గర్భస్థ శిశువు అయినప్పటికీ ఆ తర్వాత వారు సజీవంగా పుడితే, వారు మరణానికి ముందు జన్మించినట్లుగా భావించి ఆ వ్యక్తి నుండి వారసత్వంగా ఆస్తి పొందేందుకు అర్హులు. చట్టం వ్యక్తి జీవితకాలంలో జన్మించిన పిల్లలు, గర్భస్థ శిశువు మధ్య తేడాను చూపదు.
వారసత్వానికి – అనర్హులు
మరణించిన వ్యక్తి మరణానికి ముందు వితంతువు పునర్వివాహం చేసుకున్నట్లయితే, వారు ఆస్తిని వారసత్వంగా పొందలేరు. వితంతువు హత్యలో పాల్గొన్నా లేదా హత్యకు సహకరించిన వారసత్వంగా పొందలేరు. అనారోగ్యం లేదా నిబంధనలలో పేర్కొనబడని ఇతర కారణాల వల్ల వారసత్వపు హక్కులకు అనర్హులు అవ్వరు.
ఆమోదయోగ్యం అయిన వీలునామా (ఏ వీలునామ చెల్లుతుంది)
ఏ వ్యక్తి వ్యవహారాలను అర్ధం చేసుకొని నిర్ణయించుకునే సామర్థ్యం చూపగలరో, మానసికంగా మంచి ఆరోగ్యం కలిగి, సరి అయిన వయస్సు ఉన్నయెడల వీలునామా రాయగలరు. మత్తు, అనారోగ్యం లేదా మరేదైనా కారణాల వల్ల వారు ఏమి చేస్తున్నారో అవగాహన లేని పరిస్థితుల్లో ఎవరూ వీలునామా రాయలేరు.
ఆమోదయోగ్యము (చెల్లుబాటు) అయ్యే వీలునామాకు సంబంధించి కొన్ని ముఖ్యమైన అంశాలు.
1. ఎవరైనా రెండు బహుమతులు పొందుతారని వీలునామా చెప్పినప్పుడు మరియు ఆ వ్యక్తి రెండూ పొందాలా వద్దా అనేది అస్పష్టంగా ఉంటుంది. బహుమతులు రెండా లేదా ఒకటి మాత్రమేనా అనిగుర్తించడానికి నియమాలు ఉన్నాయి,
(ఎ) ఒకే వ్యక్తికి రెండుసార్లు వీలునామాలో అదే విషయం ఖచ్చిత౦గా ప్రస్తావించబడితే వారు ఆ విషయం ఒక్కసారి మాత్రమే పొందుతారు.
(బి) సంకల్పం ఉంటే ఒకే వ్యక్తికి ఒకే మొత్తాన్ని లేదా వస్తువును రెండు ప్రదేశాలలో పేర్కొన్నట్లయితే, వారు దానిని ఒకసారి మాత్రమే పొందుతారు.
(సి) వీలునామాలో ఎవరికైనా రెండు వేర్వేరు మొత్తాలను ఇచ్చినట్లయితే, వారు రెండింటినీ పొందుతారు.
2. వీలునామాలో రాయబడ్డ పేరు గల వ్యక్తి వీలునామా చేసిన వ్యక్తి మరణించినప్పుడు ఉనికిలో లేకుంటే, అది చెల్లదు.
3. వారసత్వంలో కొంత భాగాన్ని ప్రత్యేకంగా వీలునామాలో ఎవరికైనా ఇవ్వకపోతే (మిగిలినవి వంటివి లేదా మిగిలిన భాగం), దానిని పొందవలసిన వ్యక్తి వీలునామా చేసిన వ్యక్తి ముందు మరణించినట్లుగా పరిగణించబడుతుంది.
4. ఎవరైనా వీలునామాలో బిడ్డ లేదా మనుమడు వంటి వారు ఏదైనా పొందవలసి ఉంటే, కానీ వారు వీలునామా చేసిన వ్యక్తి ముందు మరణించినట్లయితే వారి పిల్లలు లేదా వారసులు దానిని పొందే అవకాశం ఉంటుంది. ప్రత్యేకించి వీలునామా లో ఏమి చెప్పకపోత, మరణించినవారి ఎస్టేట్ రక్షణ
ఎవరైనా మరణిస్తే మరియు ఎవరైనా ఆ ఆస్తిపై హక్కు కలిగి ఉన్నారని విశ్వసిస్తే, స్థానిక న్యాయమూర్తి దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చును.
ఎవరైనా ఆస్తిని అక్రమంగా తీసుకున్నట్లయితే, కోర్టును ఆశ్రయించిన ఉపశమనం కలిగవచ్చు. వ్యక్తి పిన్న వయ్యస్కులయి (మైనర్) లేదా వారి వ్యవహారాలను నిర్వహించలేని వ్యక్తి అయిన పక్షంలో వ్యక్తి యొక్క సంరక్షకుడు లేదా స్నేహితుడు ప్రత్యక్షంగా ప్రమేయం లేకపోయినా దరఖాస్తు నమోదు చేయవచ్చు. న్యాయమూర్తి దరఖాస్తుదారు వైపు కథనం విని బహుశా కొన్ని ప్రశ్నలు అడగవచ్చు మరియు దరఖాస్తుదారుని సరైనదిగా భావించడానికి మంచి కారణం ఉందో లేదో తనిఖీ చేయండం జరుగుతుంది.
న్యాయమూర్తి అంగీకరిస్తే, వారు ఆస్తి చేజిక్కించుకున్న వ్యక్తిని పిలిపించి, వారికి వేకేటి ఆర్డర్ ఇస్తారు న్యాయమూర్తి అవసరమైన విచారణ అధికారిని కూడా నియమించవచ్చును. న్యాయమూర్తి ఆపై ఆ ఆస్తిపై పెండింగ్లో ఉన్న క్యూరేటర్ను నియమించడం కోసం నిర్ణయం తీసుకోవచ్చు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పబ్లిక్ క్యూరేటర్లను నియమించవచ్చు. ఏదైనా జిల్లా లేదా జిల్లాల మధ్య. ఇద్దరు క్యూరేటర్ల విషయంలో ఏదైనా వైరుధ్యం ఉంటే అప్పుడు విషయం హైకోర్టు ద్వారా పరిష్కరించబడుతుంది.
మరణించిన వారి ఆస్తికి వారసత్వ ప్రతినిధి శీర్షిక
ఎవరైనా మరణించినప్పుడు, వారి వ్యవహారాలను నిర్వహించడానికి నియమించబడిన వ్యక్తి (ఎగ్జిక్యూటర్ లేదా అడ్మినిస్ట్రేటర్) మొత్తం ఆస్తికి, వారి చట్టపరమైన వ్యవహారాలకి ప్రతిదానికి ప్రతినిధి అవుతారు.
మరణించిన వ్యక్తి వారికి డబ్బు బకాయి ఉండి వారు ఆ డబ్బులను పొందాలనుకుంటే వారికి అవసరమైన / కావలసిన రుజువు “ప్రోబేట్” లేదా “లెటర్స్ ఆఫ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్” అని పిలువబడే పత్రం. వారు ఈ పత్రాన్ని చూపించి చట్టపరంగా డబ్బులకు అర్హులని నిరూపించుకొనవలెను. ఆ పత్రాలు తమ వద్ద లేకుంటే, వారు చెల్లించాల్సిన డబ్బుపై తమ హక్కును నిరూపించుకోవడానికి
“వారసత్వ ధృవీకరణ పత్రం” అని పిలవబడే దాన్ని ఉపయోగించవచ్చు. కానీ ఇదికొన్ని రకాల అప్పులకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది
స‌హ‌జీవ‌నం (లైప్-ఇన్) రిలేషన్షిప్
ఉత్తరాఖండ్ నివాసి లేదా ఉత్తరాఖండ్ లో నివసిస్తున్న వ్యక్తి ఎవరైనా వారి స‌హ‌జీవ‌న సంబంధ ప్రకటన వారు ఎవరి అధికార పరిధిలో సాధారణంగా నివసిస్తున్నారో ఆ రిజిస్ట్రార్ వద్ద సమర్పించాల్సి ఉంటుంది. ఏదేమైనప్పటికీ, ఇద్దరిలో ఏ ఒక్క భాగస్వామి అయినా మైనర్, మరొకరిని వివాహం చేసుకున్న వారు, లేదా బలవంతంగా ఉంచబడ్డ, లేదా బలవంతం చేసి అనుమతి పొందినట్ట‌యితే లైవ్- ఇన్ సంబంధం నమోదు చేయబడదు.
చట్టంలో పేర్కొన్న ఇతర నిబందనల ప్రకారం సూచించిన దరఖాస్తు రిజిస్ట్రార్ కు సమర్పించడం ద్వారా లీవ్ ఇన్ సంబంధం లోని భాగస్వామి ఎవరైనా లైవ్ ఇన్ ను రిలేషన్ షిప్ ను ముగించవచ్చు. అటువంటి సంబంధాల నుండి పుట్టిన పిల్లలుచట్టబద్ధమైన పిల్లలుగా పరిగణించబడతారు.
స్థానిక రిజిస్ట్రార్ ఇటువంటి లైవ్-ఇన్ రిలేషన్స్ స్టేట్మెంట్లు , లివ్- ఇన్ సంబంధాల రద్దు స్టేట్మెంట్ కోసం రిజిస్టర్లను నిర్వహించనున్నారు.
స‌హ‌జీవ‌నం సంబంధంలో ఒక నెల కంటే ఎక్కువ కాలం ఉన్న తర్వాత కూడా రిజిస్ట్రార్ కి స్టేట్ మెంట్ ను సమర్పించడంలో విఫ‌ల‌మైతే మూడు నెలల జైలు శిక్ష లేదా రూ.10వేల గరిష్ట జరిమానా లేదా రెండూ విధింపబడతాయి.
సమర్పించిన స్టేట్మెంట్ లో తప్పుడు సమాచారం అందించిన‌ట్ట‌యితే ఆరు నెలల గరిష్టంగా జైలు శిక్ష లేదా రూ.25వేల జరిమానా లేదా రెండూ విధించే అవకాశం ఉంటుంది.
