చంద్రుడిపై ఆక్సిజన్, సల్ఫర్ ఇతర మూలకాలను గుర్తించిన ప్రజ్ఞాన్ రోవర్

చంద్రయాన్ 3 విజయ పరంపర కొనసాగుతోంది. చంద్రుడి ఉపరితలంపై ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ విజయవంతంగా తన అన్వేషణ ఆవిష్క‌ర‌ణ‌ను కొనసాగిస్తోంది. గతంలో ఎవరు కూడా గుర్తించని మూలకాలను ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ గుర్తిస్తోంది.

ఆగస్ట్ 23న విజయవంతంగా చంద్రయాన్ 3 విక్రం ల్యాండర్ చంద్రుడి ఉపరితలంపై దక్షిణ ధ్రువం సమీపంలో దిగింది. ఆ తరువాత ఆ ల్యాండర్ నుంచి ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ చంద్రుడి ఉపరితలంపై దిగి, ప్రయాణం ప్రారంభించింది. చంద్రుడి ఉపరితలాన్ని, వాతావరణాన్ని విశ్లేషిస్తోంది. అందులో భాగంగానే తాజాగా చంద్రుడి ఉప‌రితలంలో సల్ఫర్ మూలకాన్ని ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ గుర్తించింది. చంద్రుడి పుట్టుకకు, ఆవాస యోగ్యతకు ఈ తాజా ఆవిష్కరణలు ఎంతో ఉపయోగపడనున్నాయి. ‘‘చంద్రుడి ఉపరితలంపై సల్ఫర్ మూలకం జాడలను నిర్దిష్టంగా, స్పష్టంగా ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ పై ఉన్న లేజర్ ఇండ్యూస్డ్ బ్రేక్ డౌన్ స్పెక్ట్రోస్కోప్ (LIBS) గుర్తించింది’’ అని ఇస్రో మంగళవారం ప్రకటించింది.

సల్ఫర్ చంద్రునిపై సాపేక్షంగా అరుదైన మూలకం. దక్షిణ ధ్రువ ప్రాంతంలో దాని ఉనికి ముఖ్యమైనది ఎందుకంటే ఇది నీటి మంచు ఉనికికి సంకేతం కావచ్చు. నీటి మంచు దక్షిణ ధ్రువ ప్రాంతంలో శాశ్వతంగా నీడ ఉన్న క్రేటర్స్‌లో చిక్కుకున్నట్లు భావిస్తున్నారు.

చంద్రయాన్-3 రోవర్‌లోని లేజర్-ప్రేరిత బ్రేక్‌డౌన్ స్పెక్ట్రోస్కోపీ (LIBS) పరికరం దక్షిణ ధ్రువం దగ్గర చంద్రుని ఉపరితల మూలక కూర్పుపై మొట్టమొదటి in-situ కొలతలను చేప‌ట్టింది. ఈ in-situ కొలతలు ఈ ప్రాంతంలో సల్ఫర్ (S) ఉనికిని నిస్సందేహంగా నిర్ధారిస్తాయి, ఆర్బిటర్‌లలోని సాధనాల ద్వారా ఇది సాధ్యపడదు.

LIBS అనేది తీవ్రమైన లేజర్ పల్స్ బహిర్గతం చేయడం ద్వారా పదార్థాల కూర్పును విశ్లేషించే ఒక శాస్త్రీయ సాంకేతికత. అధిక-శక్తి లేజర్ పల్స్ ఒక రాయి లేదా నేల వంటి పదార్థ ఉపరితలంపై కేంద్రీకరించబడుతుంది. లేజర్ పల్స్ చాలా వేడి, స్థానికీకరించిన ప్లాస్మాను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. సేకరించిన ప్లాస్మా కాంతి వర్ణపటంగా పరిష్కరించబడుతుంది. ఛార్జ్ కపుల్డ్ పరికరాల వంటి డిటెక్టర్‌ల ద్వారా కనుగొనబడుతుంది. ప్రతి మూలకం ప్లాస్మా స్థితిలో ఉన్నప్పుడు కాంతి తరంగదైర్ఘ్యాల లక్షణ సమూహాన్ని విడుదల చేస్తుంది కాబట్టి, పదార్థం మౌళిక కూర్పు నిర్ణయించబడుతుంది.