తాంతియా తోపే… 1857 నాటి మొద‌టి ప్ర‌పంచ సంగ్రామంలో అత్యంత ముఖ్యమైన నాయకులలో ఒకరు. అధికారిక సైనిక శిక్షణ లేకుండా, అతను తిరుగుబాటు దళాల అత్యంత సమర్థుడైన జనరల్‌లలో ఒకరిగా బయటకు వచ్చాడు. అతను కాన్పూర్ తిరుగుబాటు సమయంలో నానా సాహెబ్‌కు కుడిభుజంగా ఉన్నారు.
అతను తన చిన్ననాటి స్నేహితురాలు ఝాన్సీకి చెందిన రాణి లక్ష్మీ బాయికి బ్రిటిష్ దళాలతో పోరాడటానికి సహాయం చేసాడు. తరువాత ఇద్దరూ కలిపి కోట నగరమైన గ్వాలియర్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. గ్వాలియర్‌లో ఓటమిని చవిచూసిన తరువాత, రాణి లక్ష్మీ బాయి బలిదానం అనంత‌రం అతను గెరిల్లా యుద్ధాన్ని అనుసరించాడు. బ్రిటిష్ వారితో ప్రత్యక్ష పోరాటం నుంచి తప్పించుకున్నాడు.
దాదాపు ఒక సంవత్సరం పాటు, బ్రిటీష్ దళాలు, వారి అత్యంత సమర్థులైన జనరల్స్ నేతృత్వంలో, నిరంతరం అతనిని వెంబడించాయి. అయినప్పటికీ, వారు అతనిని పట్టుకోలేకపోయారు. చివరగా, దగ్గరి స‌న్నిహితుడు ద్వారా జరిగిన మోసం అతని అరెస్టుకు దారితీసింది. దీని తరువాత హడావుడిగా సైనిక విచారణ, అతని ఉరితీత జరిగింది. అయితే అతని వారసులు మాత్రం అతను కొన్ని నెలల క్రితం యుద్ధంలో మరణించాడని పేర్కొన్నారు.
తాంతియా తోపే 1814లో పాండురంగ్ రావ్ తోపే, రుఖ్మాబాయి దంపతులకు నాసిక్‌లోని యోలాలో మరాఠా వశిష్ట బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జ‌న్మించారు. రామచంద్ర పాండురంగ యవల్కర్ అతని అస‌లు పేరు. తాంతియా అనేది అతని చిన్నప్పటి ముద్దుపేరు. దీని అర్థం జనరల్. తోపే అతనికి తరువాత ఇవ్వబడిన బిరుదు. దీని అర్థం ‘కమాండింగ్ ఆఫీసర్.
అతని తండ్రి బితూర్‌లోని బహిష్కరించబడిన పీష్వా బాజీ రావ్ ఇల్ కోర్టులో ప్రముఖ ఉన్నతాధికారి. పేష్వా దత్తపుత్రుడు నానా ధోండు పంత్‌ (నానా సాహెబ్), రావ్ సాహెబ్, రాణి లక్ష్మీ బాయి కి తాంతియా తోపే అత్యంత సన్నిహితులు. నానా సాహెబ్, పీష్వా బాజీ రావ్ II సొంత కుమారుడు కానందున అతని తండ్రి పించ‌న్ తొల‌గించ‌డంతో తాంతియా తోపే బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా మారాడు. కాన్పూర్ తిరుగుబాటు సమయంలో, నానా సాహెబ్ తిరుగుబాటు నాయకుడిగా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. బ్రిటిష్ దళాల లొంగిపోయిన తర్వాత, జూన్ 25 1857న, పీష్వా అయ్యాడు. తాంతియా తోపే అతని సర్వ సైన్యాధ్యక్షుడిగా వ్య‌వ‌హ‌రించాడు. జనరల్ హేవ్‌లాక్ నానా సాహెబ్‌ను ఓడించి 1857 జూలై లో కాన్పూర్ ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోగలిగాడు.
నవంబర్ చివరి నాటికి తాంతియా తోపే ప్రధానంగా గ్వాలియర్ దళం నుండి సైన్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని, జనరల్ చార్లెస్ యాష్ విండ్‌హామ్ నుండి కాన్పూర్‌ను తిరిగి తీసుకున్నాడు. అయితే, అదే సంవత్సరం డిసెంబరులో, అతను సర్ కోలిన్ కాంప్‌బెల్ చేతిలో ఓడిపోవ‌డంతో కల్పిని వెనుదిరగవలసి వచ్చింది.
మార్చి 1858లో, సర్ హ్యూ రోజ్ నేతృత్వంలోని బ్రిటిష్ దళాలచే దాడి చేయబడిన ఝాన్సీకి చెందిన రాణి లక్ష్మీ బాయికి సహాయం చేశాడు. యుద్ధంలో ఓడిపోయిన తర్వాత, తప్పించుకోవడానికి రాణి లక్ష్మీ బాయికి సహాయం చేసాడు. కల్పిలో ఆమెను స్వాగతించాడు. కల్పిని బ్రిటిష్ వారు స్వాధీనం చేసుకున్నప్పుడు, రాణి లక్ష్మీబాయి, తాంతియా, రావు సాహెబ్ గ్వాలియర్‌కు వెళ్లారు.
తాంతియా తోపే గ్వాలియర్ సైనికులను ఉద్యమంలో చేరమని ఒప్పించాడు. వారు గ్వాలియర్ కోట బాధ్యతలు స్వీకరించారు. హైందవి స్వరాజ్ (స్వేచ్ఛా సామ్రాజ్యం)గా ప్రకటించారు. తిరుగుబాటుదారులు నానా సాహెబ్‌ను తమ పీష్వాగా ప్రకటించారు.
జనరల్ రోజ్ ఆధ్వర్యంలో బ్రిటిష్ వారితో జరిగిన యుద్ధంలో 1858 జూన్ 17న రాణి లక్ష్మీ బాయి ప్రాణాలు కొల్పోయింది. కాగా మిగిలిన వారు కూడా తప్పించుకున్నారు. గ్వాలియర్ ఓటమి తరువాత. తాంతియా తోపే మధ్య భారతదేశం, మాల్వా, బుందేల్‌ఖండ్, రాజ్‌పుతానా, ఖాందేష్‌లోని విస్తారమైన ప్రాంతంపై గెరిల్లా యుద్ధం ప్రసిద్ధ వ్యూహాన్ని అనుసరించాడు.
దీని వల్ల బ్రిటీష్ వారు చాలా ఇబ్బందులు పడ్డారు. అతను నర్మదా నదిని దాటి, దక్షిణం వైపుకు వెళ్లి, పీష్వా పేరుతో పాలకులు, ప్రజల నుండి ప్రజాదరణ పొందాలని అనుకున్నాడు. ఇలా జరగాలని బ్రిటిష్ వారు ఎప్పుడూ కోరుకోలేదు. కల్నల్ హోమ్స్ ఆధ్వర్యంలో జనరల్ రాబర్ట్స్, జనరల్ మిచెల్, బ్రిటీష్ దళాలు అతనిని అనేక ప్రదేశాలలో వెంబడించి దాడి చేశాయి. కానీ ప్రతిసారీ అతను విజయవంతంగా తప్పించుకున్నాడు.
అనేక ప్రాంతాలలో, అతను తిరుగుబాటుకు మద్దతుగా చిన్నరాజ్య పాలకులను ఒప్పించాడు. ఇతర ప్రదేశాలలో, అతను ఓడించి జరిమానా విధించాడు. దీని కారణంగా, అతను సైన్యాన్ని సేకరించగలిగాడు. బ్రిటీష్ వారు కొండలు, లోయలు, అడవుల గుండా దాదాపు 2800 మైళ్ల వరకు అతనిని వెంబడించారు కానీ ప్రతిసారీ అతన్ని పట్టుకోవడంలో విఫలమయ్యారు.
నార్వార్ రాజు మాన్ సింగ్ బ్రిటిష్ వారికి బ‌య‌ప‌డి అతని కుటుంబాన్ని కాపాడుకోవ‌డం కోసం తాంతియ తోపేను అప్ప‌గించారు. చివరకు ఏప్రిల్ 1859లో తాంతియా తోపేను బ్రిటిష్ వారు అధీనంలోకి తీసుకున్నారు. ఒక సైనిక కోర్టులో విచారించారు. అక్కడ అతను బ్రిటిష్ పౌరుల ఊచకోతలలో ఎలాంటి పాత్రను అంగీకరించడానికి నిరాకరించాడు. తన యజమాని నానా సాహెబ్ అని, బ్రిటిష్ వారు కాదని ప్రకటించే దేశద్రోహ ఆరోపణలను కూడా అతను సవాలు చేశాడు. ఏప్రిల్ 18, 1859న మధ్యప్రదేశ్, శివపురిలో వేలాది మంది ప్రజల సమక్షంలో అతడికి ఉరిశిక్ష అమలు చేశారు.
