1937 నాటి కాంగ్రెస్ ఫైజ్‌పూర్ సెషన్‌లో జెండా ఎగురవేసే కార్యక్రమంలో, త్రివర్ణ పతాకం ఎనభై అడుగుల ఎత్తులో మధ్యలో ఇరుక్కుపోయింది. అక్కడున్న చాలా మంది జెండాను చిక్కు విప్పడానికి ప్రయత్నించి విఫలమయ్యారు. ఆ తర్వాత ఒక ప్రతినిధి శ్రీ కిషన్ సింగ్ ధైర్యంగా స్తంభం పైకి ఎక్కి జెండా ను విడిపించారు. జెండా స్తంభంపై రెపరెపలాడుతుండగా బిగ్గరగా హర్షధ్వానాలు మిన్నంటాయి. కిషన్ సింగ్ ని సత్కరించే ప్రతిపాదనను కూడా కాంగ్రెస్ సమావేశం ఆమోదించింది. అయితే ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ జాతీయవాద స్ఫూర్తి వల్లే తాను ధైర్యం తెచ్చుకున్నానని వెల్లడించిన వెంటనే కాంగ్రెస్ వాదులు ఆలోచనలో పడ్డారు. సంఘ్‌లోని ఒక స్వయంసేవక్‌ను వారు ఎలా సత్కరిస్తారు? హిందుత్వ ఆధారిత సంస్థలపై కాంగ్రెస్ వివక్ష వైఖరి తెరపైకి వచ్చింది.
స్వయంసేవక్ యొక్క ఈ సహకారం గురించి విన్నప్పుడు డాక్టర్ హెడ్గేవార్ ఆనందానికి అవధులు లేవు. అతను ప్రచారానికి దూరంగా ఉండే సంఘ్ సంప్రదాయాన్ని విడిచిపెట్టాడు మరియు కిషన్ సింగ్ ని దేవ్‌పూర్ శాఖకు పిలిచి బహిరంగంగా సత్కరించాడు. అతనికి బహుమానం అందజేస్తూ, డాక్టర్ హెడ్గేవార్ ఇలా అన్నాడు.
“అవసరమైతే తన జీవితాన్ని పణంగా పెట్టడం, దేశం యొక్క పనికి ఏదైనా అడ్డంకిని తొలగించడం స్వయంసేవక్ యొక్క సహజ కర్తవ్యం. ఇది మన జాతీయ ధర్మం”.
ఒకవైపు సామ్రాజ్యవాద వ్యతిరేక స్ఫూర్తితో నడిచే డాక్టర్ హెడ్గేవార్ కాంగ్రెస్ పట్ల తన అభిమానాన్ని ప్రదర్శించగా, రెండో వ్యక్తి సంఘ్ పట్ల ద్వేషాన్ని పెంచుకున్నాడు. సంఘ్ పట్ల సానుభూతి ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యుడు డాక్టర్ కాకాసాహెబ్ టెంబే దీనితో కలవరపడ్డారు. కాంగ్రెస్ పనితీరు మరియు సైద్ధాంతిక ధోరణిని విమర్శించవలసిందిగా కోరుతూ హెడ్గేవార్‌కు లేఖ రాశారు. ఇది సంఘ్ స్వయంసేవకులలో పెరుగుతున్న అసంతృప్తిని శాంతింపజేస్తుందని టెంభే నమ్మాడు.
టెంభేకు డాక్టర్ హెడ్గేవార్ ఇచ్చిన సమాధానం కాంగ్రెస్ సంస్థపై తన స్వంత మూల్యాంకనాన్ని మాత్రమే కాకుండా, అతని తాత్విక పక్షాన్ని కూడా వెల్లడిస్తుంది. స్వయంసేవకుల మనస్సులలో కాంగ్రెస్ పట్ల ఎలాంటి అసంతృప్తిని అనుమతించకూడదని హెడ్గేవార్ కోరుకోలేదు. అతనికి, రెండు ఎంపికలు మాత్రమే ఉన్నాయి. ఒక విప్లవం ద్వారా భారతదేశం నుండి బ్రిటిష్ వారిని తరిమికొట్టడానికి RSS తన స్వంత బలాన్ని వేగంగా పెంచుకోవాలి; లేకుంటే సామ్రాజ్యవాద వ్యతిరేక పోరాటం కాంగ్రెస్ ఆధ్వర్యంలోనే కొనసాగాలి. సామ్రాజ్యవాద వ్యతిరేక పోరాటానికి అనేక కేంద్రాలను సృష్టించాలని హెడ్గేవార్ కోరుకోలేదు.
“ఈ ప్రపంచంలో ప్రతి వ్యక్తి తన స్వభావం ప్రకారం ప్రవర్తిస్తాడు మరియు మాట్లాడతాడు. అతను ఏదైనా పార్టీకి లేదా సిద్ధాంతానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నట్లు పరిగణించడం తప్పనిసరి కాదు. నా అభిప్రాయం ప్రకారం, ఏదైనా పార్టీని లేదా దాని భావజాలాన్ని దానికి ప్రాతినిధ్యం వహించాల్సిన సభ్యుని మాటల కారణంగా ప్రశంసించడం లేదా ఖండించడం తప్పు. ఏ రాజకీయ పార్టీకి చెందిన గంభీరమైన స్వభావమున్న నిజమైన పెద్దమనిషి ఏ ఇతర పార్టీ పట్ల చెడు కోరుకోడు”.
మూలం : “ఆధునిక భారతదేశ నిర్మాతలు” – ప్రచురణల విభాగం ద్వారా డా.కేశవ్ బలిరామ్ హెడ్గేవార్;
